Prokuratura przyznała, że wiedzieli o klaustrofobii Pawła Sz.

Śledztwo dotyczące Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych jest jednym z najważniejszych dla prokuratury Adama Bodnara. Politycy koalicji 13 grudnia i prorządowe media nawet nie ukrywają, że chodzi o okazję do ataku na byłego premiera Mateusza Morawieckiego. Do tej pory przedstawiono 21 zarzutów ośmiu osobom, w tym byłemu prezesowi RARS Michałowi Kuczmierowskiemu (zgadza się na podawanie nazwiska), trzem innym urzędnikom Agencji, a także Pawłowi Sz. - twórcy marki Red is Bad.

Międzynarodowe prawo jednoznacznie wskazuje, że prokuratura dopuściła się tortur wobec oskarżonego

W przypadku tego ostatniego najpierw nielegalny prokurator krajowy Dariusz Korneluk ogłosił w rządowej TVP, że Sz. poszedł na współpracę ze śledczymi. Później pojawiły się informacje, że podejrzany cierpi na klaustrofobię, co mogło mieć wpływ na jego zachowanie. Natomiast w tym tygodniu Telewizja Republika ujawniła, że Sz. opowiadał podczas przesłuchań, iż zbierał pieniądze, rzekomo na łapówki, lecz... nikomu ich nie przekazał. Równie zaskakujących teorii było znacznie więcej.

Wyjaśnienia Pawła Sz.

Fragmenty, które Sz. składa, to są protokoły z różnych dni. Przyleciał do Polski, zaczął współpracować ze śledczymi i początkowo wskazywał, że było jedno spotkanie z Mateuszem Morawieckim, na ul. Parkowej, tam doszło do pięciominutowej rozmowy czy udziału w rozmowie, w której uczestniczył Sz. Po dwóch tygodniach przypomniał sobie, że było kolejne spotkanie na Parkowej, i tam również udział byłego premiera był krótki

- mówił w TV Republika Piotr Nisztor, dziennikarz "Gazety Polskiej".

Nisztor zwrócił uwagę, że od kilku miesięcy budowano atmosferę, że Paweł Sz. obciąża albo zaraz obciąży Mateusza Morawieckiego. 

Klaustrofobia i areszt

Do tej pory nie zwracano uwagi, w jakich warunkach przetrzymywano Pawła Sz. w areszcie, który wprawdzie niedawno wyszedł na wolność, ale przez kilka miesięcy był wielokrotnie przesłuchiwany.

Nie jest już tajemnicą, że Sz. cierpi na klaustrofobię. Połączenie tego faktu z groźbami wsadzenia do aresztu jego matki mogło wywrzeć duży wpływ na zachowanie podejrzanego, np. o pójściu na współpracę.

"Dla mnie to nie ulega wątpliwości, że areszt Pawła Szopy miał charakter wydobywczy i że w związku z tym że zeznał to czego oczekiwali od niego śledczy wyszedł z aresztu po trzech miesiącach, co w tego typu przypadkach się rzadko zdarza. Tutaj mamy do czynienia z pewnego rodzaju, bym powiedział, nagrodą dla Pawła Szopy w zamian za treść z tych zeznań"

– tłumaczył dziennikarz śledczy Cezary Gmyz na antenie TV Republika.

Prokuratura: Paweł Sz. zgłaszał pewne możliwe dolegliwości

Zapytaliśmy o to prowadzących śledztwo. W odpowiedzi rzecznik Prokuratury Krajowej prok. Przemysław Nowak stwierdził:

„podejrzany Paweł Sz. zgłaszał pewne możliwe dolegliwości. Informacje te przekazywane były do aresztu śledczego, w który stosowany był środek zapobiegawczy”.

Jak przekonuje prokuratura, „w areszcie tym podejmowane były odpowiednie działania, właściwe do zgłaszanych dolegliwości, zgodnie z obowiązującymi procedurami”.

Konwencja ONZ przeciwko torturom (1984) – zakazuje stosowania tortur i nieludzkiego traktowania, co obejmuje także wykorzystywanie czyjegoś stanu zdrowia do wymuszania zeznań.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966) – gwarantuje prawo do sprawiedliwego procesu oraz zakazuje okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania.

Podstawy prawne

Konwencja ONZ przeciwko torturom (1984)

• Artykuł 1 definiuje tortury jako celowe zadawanie bólu fizycznego lub psychicznego w celu uzyskania zeznań.
• Artykuł 2 nakazuje wszystkim państwom podjęcie skutecznych środków zapobiegających torturom.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966)

• Artykuł 7: „Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu.”
• Artykuł 14: Prawo do sprawiedliwego procesu i obrony.

Europejska Konwencja Praw Człowieka (1950) – jeśli dotyczy kraju europejskiego

• Artykuł 3: Zakaz tortur i nieludzkiego traktowania.

Dlaczego to jest tortura?

Celowe zamknięcie osoby z klaustrofobią w celi, aby wywołać u niej paniczny lęk i wymusić zeznania, jest formą tortur psychicznych.

Jest to nieludzkie i poniżające traktowanie, co narusza prawa człowieka.

Konsekwencje prawne

Oskarżony może zgłosić naruszenie praw człowieka do sądu krajowego lub międzynarodowego (np. Europejski Trybunał Praw Człowieka, jeśli kraj jest stroną EKPC).

Prokuratura i funkcjonariusze odpowiedzialni za takie działania mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności prawnej.

Zeznania wymuszone w ten sposób mogą zostać uznane za nieważne.